Θεραπεία

Θεραπευτική Αντιμετώπιση 

Ο αυτισμός αρχίζει και συνεχίζει να εκδηλώνεται, χωρίς να γίνεται αντιληπτός, από τους γονείς ή ακόμη και από τους γιατρούς του παιδιού. Οι οδηγίες για την έγκαιρη διάγνωση του αυτισμού και τη θεραπευτική αντιμετώπισή του πρέπει να γνωστοποιούνται σε όλους, γονείς και επαγγελματίες της υγείας ή της εκπαίδευσης. 

Δείτε Περισσότερα

Νεότερες γνώσεις περί αιτιολογίας του αυτισμού.

Επιστημονικό άρθρο του 2017 που αναλύει τη γνώση μας για τις γενετικές αιτίες του αυτισμού, μιας ετερογενούς διαταραχής της επικοινωνίας και της κοινωνικής αλληλεπίδρασης,αναφέρει ότι με την ανάπτυξη των τεχνικών και την κατανόηση της λειτουργίας των γονιδίων τα τελευταία χρόνια οδηγεί στην εκτίμηση ότι πολλά για τη γενετική αιτιολογία του αυτισμού μπορούν να αποκαλυφθούν τα επόμενα χρόνια(1).
Μάλιστα σε μια έρευνα μεταξύ μονοζυγωτικών και διζυγωτικών διδύμων το 2015 η εκτίμηση της επίδρασης των γονιδίων ανήλθε μεταξύ 56-95%(2).
Παρόλα αυτά η αύξηση της επίπτωσης του αυτισμού μας δείχνει ότι και κάποιοι παράγοντες πέραν των γονιδίων πιθανόν παίζουν ένα ρόλο στην εμφάνιση της διαταραχής (3).
Η μόλυνση του αέρα από την κυκλοφορία τροχοφόρων έχει συσχετισθεί ήδη σε κάποιες έρευνες με τη νόσο, πιθανόν επηρεάζοντας άτομα τα οποία είχαν ήδη μια γενετική προδιάθεση(4). Αντίστοιχη συσχέτιση έχει εν μέρει δειχθεί με τη χρήση αντικαταθλιπτικών από μέλλουσες μητέρες(5).
Επιβαρυντικός παράγοντας έχει επίσης αναδειχθεί η μεγάλη ηλικία των γονέων, ενώ λιγότερο επιβαρυντικοί παράγοντες που χρήζουν περαιτέρω επιβεβαίωσης είναι οι επιπλοκές τοκετού με τραύμα, ισχαιμία ή υποξία, η παχυσαρκία της μητέρας, ο διαβήτης κύησης και η καισαρική τομή(6).
Το φάσμα του αυτισμού σχετίζεται επιπλέον με διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος, αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου και φλεγμονή του εντέρου, τα οποία είναι άγνωστο αν αποτελούν επιβαρυντικούς παράγοντες ή απόρροια της νόσου. Η αγωγή με προβιοτικά έχει ενδείξεις από λίγες έρευνες ότι βελτιώνει τα συμπτώματα του αυτισμού, βελτιώνοντας πιθανόν τα συνυπάρχοντα συμπτώματα του εντέρου, όμως χρειάζονται έρευνες με καλύτερο σχεδιασμό για να υπάρξουν ασφαλή συμπεράσματα(7).
Παράγοντες που έχουν καταρριφθεί για την αιτιολογία του αυτισμού είναι το κάπνισμα της μητέρας, οι τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, η θυμεροσάλη και τα εμβόλια, για τα οποία έχουν γίνει πλέον τεράστιες έρευνες για την ασφάλεια τους(6).
Συμπερασματικά είμαστε σε μια περίοδο που πρόκειται να αποκαλύψει πολλά για την αιτιολογία του αυτισμού, η οποία φαίνεται ότι προέρχεται κυρίως από το γενετικό υπόβαθρο σε συνδυασμό με κάποιους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Αν είμαστε τυχεροί στο μέλλον θα έχουμε κάποιες μορφές συμπτωματικής αντιμετώπισης και αν το επιτρέπει η παθοφυσιολογία της νόσου ακόμη και κάποια αιτιολογική θεραπεία ή πρόληψη. Αναμένουμε..
Ο Ιατρός Βασίλειος Μπαμπαλής
- Dr.med. MD, MSc, PhD

1. Ziats MN, Rennert OM. The Evolving Diagnostic and Genetic Landscapes of Autism Spectrum Disorder. Frontiers in genetics. 2016;7:65. Epub 2016/05/21.
2. Colvert E, Tick B, McEwen F, Stewart C, Curran SR, Woodhouse E, et al. Heritability of Autism Spectrum Disorder in a UK Population-Based Twin Sample. JAMA psychiatry. 2015;72(5):415-23. Epub 2015/03/05.
3. Waye MMY, Cheng HY. Genetics and Epigenetics of Autism (Review). Psychiatry and clinical neurosciences. 2017. Epub 2017/09/25.
4. Costa LG, Chang YC, Cole TB. Developmental Neurotoxicity of Traffic-Related Air Pollution: Focus on Autism. Current environmental health reports. 2017;4(2):156-65. Epub 2017/04/19.
5. Mezzacappa A, Lasica PA, Gianfagna F, Cazas O, Hardy P, Falissard B, et al. Risk for Autism Spectrum Disorders According to Period of Prenatal Antidepressant Exposure: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA pediatrics. 2017;171(6):555-63. Epub 2017/04/19.
6. Modabbernia A, Velthorst E, Reichenberg A. Environmental risk factors for autism: an evidence-based review of systematic reviews and meta-analyses. Molecular autism. 2017;8:13. Epub 2017/03/24.
7. Navarro F, Liu Y, Rhoads JM. Can probiotics benefit children with autism spectrum disorders? World journal of gastroenterology. 2016;22(46):10093-102. Epub 2016/12/29.

Δείτε Περισσότερα

Πως μπορώ να καταλάβω ποιο πρόγραμμα είναι το κατάλληλο για το παιδί μου;

Η εύρεση του κατάλληλου θεραπευτικού κέντρου για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές είναι για όλους μας μια δύσκολη διαδικασία. Τα άρθρο που ακολουθεί προσεγγίζει το θέμα με ρεαλισμό, δίνοντας τα βασικά χαρακτηριστικά των προσδοκιών από ένα θεραπευτικό κέντρο και των βασικών συστατικών της επιτυχίας μιας τέτοιας παρέμβασης. Σίγουρα η επιλογή ενός Κέντρου δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά τελικά αυτό που μετρά είναι η συνεργασία γονέων - θεραπευτών. Όταν αυτή υπάρχει, τότε τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά.  
 
 
 

Η επιλογή του κατάλληλου θεραπευτικού προγράμματος είναι κάτι πολύ δύσκολο για τον κάθε ενδιαφερόμενο και συνήθως η απόφαση παίρνεται είτε με βάση τις πρώτες προσωπικές εντυπώσεις για τους φορείς του προγράμματος  π.χ. μου φάνηκε συμπαθής, συνεργάσιμος, ειλικρινής κ.ο.κ. είτε με βάση τις εντυπώσεις/εμπειρίες άλλων.

Όπως πάντα, όμως, ο τελικός κριτής είναι ο χρόνος και αυτό που συναντάει κανείς στην πράξη είναι, οι ενδιαφερόμενοι να αλλάζουν ή να αναζητούν συχνά και άλλες προσεγγίσεις/φορείς, με την προσδοκία ενός καλύτερου αποτελέσματος.

Ενώ κάτι τέτοιο είναι και εύλογο και επιθυμητό, έχει σαν αρνητικό τη μεγάλη σπατάλη χρόνου και χρημάτων, που ειδικά στην περίπτωση των νευροαναπτυξιακών διαταραχών, το πότε, σε ποια ηλικία θα ξεκινήσει η κατάλληλη παρέμβαση, είναι καθοριστικής σημασίας προγνωστικός παράγοντας.

Όλες οι μέθοδοι θεραπείας μπορούν να διακριθούν σε δύο είδη: Στις παρεμβατικές και τις μη παρεμβατικές. Οι πρώτες, χονδρικά, αφορούν τη φαρμακοθεραπεία και χειρουργική, ενώ οι δεύτερες αφορούν τις μαθησιακού χαρακτήρα παρεμβάσεις π.χ. φυσικοθεραπεία, λογοθεραπεία, συμπεριφορισμός, ειδική αγωγή κ.ο.κ. Οι πρώτες μπορούν να κάνουν πιο ‘δεκτικό’ το άτομο στις δεύτερες, μαθησιακού χαρακτήρα παρεμβάσεις, χωρίς όμως να μπορούν να τις υποκαθιστήσουν στην εγκαστάση μια λειτουργικής συμπεριφοράς (δεν υπάρχει χάπι καλής συμπεριφοράς ή εκμάθησης λόγου).

Ως εκ τούτου,  η αποτελεσματικότητα όλων των μη παρεμβατικού χαρακτήρα θεραπευτικών προσεγγίσεων μπορεί να αξιολογηθεί με βάση το κατά πόσο αυτά τηρούν/συμμορφώνονται στις Αρχές Μάθησης. Οι αρχές αυτές είναι: 1. Η χρονική διάρκεια των ερεθισμάτων. Όσο πιο εκτενές χρονικά είναι ένα πρόγραμμα, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες ανταπόκρισης σε αυτές 2. Η έντασηκαι η συχνότητα των ερεθισμάτων. Εδώ επίσης η αύξηση τις έντασης και της συχνότητας συσχετίζεται θετικά με την αποτελεσματικότητά τους 3. Η χρονική και χωρική εγγύτητα των ερεθισμάτων. Η μαθησιακή /εκπαιδευτική προσέγγιση, όποια και αν είναι η φιλοσοφία της, πρέπει να λαμβάνει υπόψιν της ότι η αποτελεσματικότητά της σχετίζεται ισχυρά με την παροχή ενισχύσεων συνδεδεμένων άμεσα χρονικά και χωρικά με τα εκπαιδευτικής φύσεως ερεθίσματα. 4. Η φύση των ερεθισμάτων. Η φύση των ερεθισμάτων πρέπει να συμβαδίζει με τις ιδιαίτερες δυνατότητες του θεραπευόμενου. Και οι δυνατότητες αυτές διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ακόμα και μέσα στην ίδια την διαγνωστική κατηγορία 5. Το πλαίσιο όπου αυτά λαμβάνουν χώρα-γενίκευση. Όσο το πλαίσιο παρέμβασης προσομοιάζει στο  περιβάλοον που διαμένει ο ενδιαφερόμενος και όσο η παρέμβαση/τα ερεθίσματα και τρόπος που αυτά χορηγούνται εντός και εκτός του θεραπευτικού πλαισίου, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα εγκατάστασης και γενικέυσης αυτών σε όλους τους χώρους δραστηριοποιήσής τους.

Πέρα από τα τεχνικά κομμάτια που αφορούν τo περιεχόμενο των προγραμματων και τις Αρχές Μάθησης που πρέπει να τα διέπουν,  υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν σημαντικά στην αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών παρεμβάσεων.  Ένας τέτοιος παράγοντας είναι η σοβαρότητα, ο βαθμός των εμφανιζόμενων δυσκολιώντου θεραπευόμενου. Όσο πιο σοβαρές οι μειονεξίες που εμφανίζει, τόσο το βάρος των παρεμβάσεων πρέπει να μετατοπίζεται από το ίδιο το άτομο στο περιβάλλον του και την κατάλληλη διαμόρφωσή του.  Άλλος ένας σημαντικότατος παράγοντας επιτυχίας οποιασδήποτε θεραπευτικής παρέμβασης είναι η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ του θεραπευτή και του θεραπευόμενου, καθώς και η εγκαθίδρυση ενός ασφαλούς, μη ματαιωτικού/τιμωρητικού, θεραπευτικού πλαισίου.

Ψυχολόγος, Msc Ειδικευθείς στη Γνωστική Νευροψυχολογία & Ψυχογλωσσολογία 
 

Δήμος Οδυσσέας

 

 

Βιβλιογραφία: ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ - ΝΟΗΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ. Εκδόσεις ΦΥΛΛΑΤΟΣ  Δεκέμβριος 2016


Δείτε Περισσότερα

Σκύλος & Αυτισμός

Σκύλος και αυτισμός. Να υιοθετήσω ή όχι;

Οι πρώτες αναφορές ζώων σε θεραπευτικό περιβάλλον ξεκινούν το 1792, ενώ το 1860 η Florence Nightingale, παρατήρησε την θετική επιρροή των μικρών ζώων σε άτομα με χρόνιες ασθένειες.

Δείτε Περισσότερα