2 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2020

Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού σήμερα!
Είμαστε υπερήφανοι που έχουμε παιδιά με αυτισμό! Βιώνουμε πρωτόγνωρες εμπειρίες από αγνές ψυχές! Κακία,μισαλλοδοξία,φθόνος, πονηριά,είναι άγνωστες λέξεις για αυτά τα πλάσματα! Καθημερινά,προσπαθούμε να μπούμε στο κόσμο τους,να τους κατανοήσουμε και αγωνίζομαστε για τη στοιχειώδη εκπαίδευση τους, βελτίωση των συνθηκών ζωής τους και εξασφάλιση του μέλλοντος, χωρίς εμάς!

Δείτε Περισσότερα

Neurotypical - ένα ντοκυμαντέρ για τον αυτισμό

 

Μια απρόσμενα χιουμοριστική, εκ των έσω ματιά στον αυτισμό, είναι το ντοκιμαντέρ

Neurotypical (2010) του Άνταμ Λάρσεν(παγκόσμια πρεμιέρα), το οποίο εξερευνά τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ των όρων «φυσιολογικοί» και «αυτιστικοί», από τη σκοπιά των δεύτερων, στους οποίους δίνει πρωταγωνιστικό ρόλο. Μέσα από την καθημερινότητά τους, ο σκηνοθέτης αμφισβητεί ανοιχτά τα κοινωνικά πρότυπα «κανονικότητας», πράττοντας έτσι το αυτονόητο: να διευρύνει τα – παρεξηγημένα εδώ - σύνορα της έννοιας «άνθρωπος».

πηγή: www.tanea.gr

Δείτε Περισσότερα

Temple Grandin

Η ταινία αυτής της εβδομάδος είναι απ' τις πιο συγκινητικές και ιδιαίτερες που έχετε παρακολουθήσει τον τελευταίο καιρό και είναι βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα. 

Δείτε Περισσότερα

Αδέλφια

Βοηθώντας τα αδέλφια των παιδιών με αυτισμό

Τα αδέλφια των παιδιών με αυτισμό αποτελούν μία μοναδική κατηγορία αδελφών. Εκτός από αδέλφια παιδιών με ιδιαιτερότητες όμως, δεν πρέπει να ξεχνάτε, κατά τη διάρκεια της διαπαιδαγώγησής τους, ότι παραμένουν κυρίως παιδιά με ξεχωριστές και μοναδικές προσωπικότητες και ανάγκες.

Δείτε Περισσότερα

Ανεξήγητες συμπεριφορές

Οι συμπεριφορές έχουν κάποιο σκοπό. Προσπαθήστε να καταλάβετε τη λειτουργικότητα της συμπεριφοράς. Τι εξυπηρετεί; Μειώνει το άγχος; Μπλοκάρει κάποιο θόρυβο; Μπορεί το άτομο με αυτισμό να θέλει να εκφράσει κάποια ανάγκη του ή συναίσθημα. Προσπαθήστε να βρείτε την αιτία της συμπεριφοράς.Αρχικά προσπαθήστε να καταλάβετε αν είναι πόνος. Προσπαθήστε με υπομονή να βοηθήσετε το παιδί, χωρίς εντάσεις.

Δείτε Περισσότερα

Αυτισμός - Το Φάσμα Της Διαφορετικής Αντίληψης Των Πραγμάτων

Ας γνωρίσουμε τον αυτισμό

Ιδιαίτερα Ενδιαφέροντα      

          Τα αυτιστικά παιδιά μας, βοηθιούνται να συγκεντρώνονται στα ενδιαφέροντά τους. Τους αρέσει. Μπορεί να έχουν μόνο ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον ή περισσότερα. Σε άλλα παιδιά τους αρέσει να σκέφτονται αυτά τα ενδιαφέροντα, σε άλλα να διαβάζουν γι’ αυτά, να μιλάνε, να σχεδιάζουν, να γράφουν ή και να κάνουν κάτι μ’ αυτά. Αν και μερικά παιδιά ασχολούνται για πολύ καιρό με αυτά τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα τους, ωστόσο, ίσως, τα αλλάζουν μετά από μερικούς μήνες.

Λεπτομέρειες

          Πολλά παιδιά με αυτισμό έχουν καλή μνήμη και επιδίδονται σε λεπτομέρειες, όπως χρώματα, γράμματα, αριθμοί, σχήματα, χρονολογίες και άλλα. Συνήθως τις λεπτομέρειες αυτές δεν τις προσέχουν οι άνθρωποι που δεν είναι στο φάσμα γιατί δεν τις θεωρούν σημαντικές.

Τελειότητα

          Πολλά από τα παιδιά με αυτισμό θέλουν ότι κάνουν να είναι τέλειο. Μερικές φορές αυτό είναι καλό, άλλες φορές όμως δεν είναι τόσο βοηθητικό. Για παράδειγμα κάποιο παιδί θέλει να μην βλέπει λάθη στην εργασία του, να σβήνει συνεχώς, να παραδίδει πρώτος, να είναι τέλεια η εργασία. Ωστόσο, καλό είναι να δώσουμε στο παιδί να καταλάβει με τον τρόπο που αυτό δέχεται και μπορεί, ότι κανείς δεν είναι τέλειος, ότι όλοι κάνουν λάθη, ακόμα και οι πιο έξυπνοι άνθρωποι, ότι μπορεί να διορθώνει τα λάθη του με βοήθεια κάποιου άλλου και ότι καλό είναι να μη θυμώνει αν δεν τελειώσει πρώτος. Ωστόσο, μπορεί να εκφράσει το θυμό του με τρόπους που θα το εκπαιδεύσουμε εμείς, ώστε να μην πληγωθεί, ούτε να πληγώσει τους άλλους.

Ρουτίνες

          Τα παιδιά με ΔΑΦ προτιμούν τις ρουτίνες και την οικειότητα, δηλαδή συνηθίζουν να κάνουν το ίδιο πράγμα με τον ίδιο τρόπο. Οι ρουτίνα, τους βοηθάει να ξέρουν τι να περιμένουν και νιώθουν καλύτερα όταν τα πράγματα είναι οικεία. Για παράδειγμα σε όλα τα παιδιά αρέσουν οι εκπλήξεις, ωστόσο για τα παιδιά που είναι στο φάσμα, πολλές φορές οι εκπλήξεις δεν τους αρέσουν και ίσως αισθανθούν φόβο ή θυμό. Εμείς, καλό είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά, να τους γνωρίσουμε ότι τα πράγματα μερικές φορές αλλάζουν και ότι αυτές τις αλλαγές μερικές φορές δεν τις περιμένουμε.  

         

          Θα κλείσω το συγκεκριμένο άρθρο με ένα αισιόδοξο επίλογο που έχει να κάνει με τους τρόπους μάθησης. Όλοι μαθαίνουν. Όλα τα παιδιά, σε όλο τον κόσμο μαθαίνουν, απλά το κάθε παιδί μαθαίνει με διαφορετικό τρόπο. Για τα παιδιά στο φάσμα και όχι μόνο γι’ αυτά, ίσως μαθαίνουν καλύτερα όταν ακούς τους ανθρώπους να μιλούν, ή όταν βλέπουν τους ανθρώπους να κάνουν κάτι, ή ακόμα με οπτικοποιημένη μάθηση, όταν βλέπουν φωτογραφίες, όταν διαβάζουν λέξεις ή όταν κάποιος τους διαβάζει, όταν αυτό που χρειάζεται να μάθει το παιδί, έχει σχέση με το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του.

Άλλωστε, ο Αριστοτέλης είπε: <<Δεν υπάρχει τίποτα πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των ανίσων>>. Ας μην ξεχνάμε ότι όλοι είμαστε διαφορετικοί και αυτή η διαφορετικότητα μας κάνει να μην βαριόμαστε, αλλά μας ωθεί στην δραστηριοποίηση και την καινοτομία.

Ψυχολόγος Καλυβίτη Μαρία

ΒIBΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Faherty, C. (2014). Αυτισμός Τι σημαίνει για μένα.Αθήνα: Εκδόσεις Ροτόντα.

Μετεκπαιδευτικό Πρόγραμμα στις Διαταραχές ΔΑΦ Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών/Οκτώβριος 2017.

Δείτε Περισσότερα

Αυτισμός και διατροφή

Προσεγμένη και ισορροπημένη διατροφή

Ο αυτισμός εντάσσεται στην κατηγορία των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών. Ο αυτισμός δεν μπορεί να ιαθεί, όμως μπορεί να καλυτερεύσει η ποιότητα ζωής του ατόμου και να βελτιωθεί η κατάσταση του. Η  ανάγκη για σωστή και προσεγμένη διατροφή δημιουργεί μια άριχτα συνδεδεμένη σχέση μεταξύ φαγητού και διαταραχών αυτισμού.

Δείτε Περισσότερα

Αυτισμός- το Μεγάφωνο των Ερεθισμάτων

Σκεφτείτε ότι κάθεστε στην αίθουσα ενός κινηματογράφου και βλέπετε μια ταινία. Σκεφτείτε ότι ακούτε τον ήχο τέσσερεις φορές πιο δυνατά από το διπλανό σας. Ότι οι φωτεινές σκηνές είναι πιο έντονες στα μάτια σας απ' ότι σε κάθε άλλον στην αίθουσα. Σκεφτείτε ότι όσο βλέπετε την ταινία δέχεστε ερεθίσματα από την θερμοκρασία του χώρου, την καρέκλα που κάθεστε, τις φωνές ή τα γέλια των διπλανών σας, τις παιδικές φωνές που μπορεί να υπάρχουν στην αίθουσα κτλ. Και τώρα σκεφτείτε ότι ενώ οι διπλανοί σας μπορούν να προσπεράσουν όλα αυτά τα ερεθίσματα, να τα μειώσουν ας πούμε ώστε ούτε καν να τα αντιλαμβάνονται, εσείς δε μπορείτε. Ενώ όλοι οι άλλοι μπορούν να εστιάσουν την προσοχή τους στην ταινία, για σας είναι αδύνατον. Και αυτό γιατί όλα τα ερεθίσματα είναι το ίδιο έντονα για σας ενώ για τους άλλους όχι. Μήπως θα ήταν λογικό να θυμώσετε; Μήπως θα ήταν λογικό να ξεσπάσατε ώστε να εκτονώσετε την πίεση που συσσωρεύεται μέσα σας; Αν ναι, τότε είστε αυτιστικός. Αν ναι, τότε καταλάβατε γιατί ένας αυτιστικός μπορεί να φέρεται παράξενα, να κουνάει τα χέρια περίεργα και πολλές φορές να ουρλιάζει ή να έχει συναισθηματική αστάθεια. Καλώς ήρθατε στο μαγικό κόσμο του αυτισμού. Δεν είμαι ούτε καλός ούτε κακός, δε θέλω τίποτα διαφορετικό από σας πάρα μόνο κατανόηση και αγάπη. Είμαι κι εγώ όπως εσείς, με μια μικρή διαφορά.... είμαι αυτιστικός.

Στο video που ακολουθεί δημιουργήθηκε από  έναν Αυτιστικό Υψηλής Λειτουργικότητας περιγράφει με τον ποιό κατανοητό τρόπο για εμάς, πως βιώνει την διατάραχή αισθητηριακής επεξεργασίας που βιώνουν τα αυτιστικά άτομα σε σχέση με το περιβάλλον.

 

Δείτε Περισσότερα

Αφιέρωμα στα παιδιά με αυτισμό και τους γονείς τους, τους αφανείς ήρωες

 

Τι είναι ο αυτισμός; Τις περισσότερες φορές αν όχι όλες, αναφερόμαστε αποκλειστικά στα αρνητικά του αυτισμού. Αλλά αυτή είναι μόνο η μία όψη του νομίσματος.
Τα παιδιά με αυτισμό ξέρουν και σκέφτονται πολλά περισσότερα από όσα λένε.

Η προσωπικότητα των παιδιών με αυτισμό

Έχουν πρωτότυπες και καινοτόμες ιδέες, αποδέχονται τη διαφορετικότητα, δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στις λεπτομέρειες, είναι αρκετά παρατηρητικά τόσο σε ακουστικά όσο και σε οπτικά ερεθίσματα. Εργάζονται με μεθοδικότητα και επιμονή και είναι αποφασιστικά. Έχουν εξαιρετική μακροπρόθεσμη μνήμη, είναι ειλικρινείς και αφοσιωμένοι άνθρωποι.

Είναι παιδιά με πλούσιο συναισθηματικό κόσμο και με πλούσια και πολύ έντονα συναισθήματα.

Η αλήθεια είναι πως δεν έχω γνωρίσει έως τώρα ανθρώπους τόσο εκδηλωτικούς, αγνούς, με τόσο αληθινό χαμόγελο και να δείχνουν τόσο έντονα την αγάπη τους στους ανθρώπους.Σε αυτό το άρθρο, δε θα σταθώ σε κανένα αρνητικό χαρακτηριστικό των παιδιών με αυτισμό. Σε κανέναν ορισμό. Θα μιλήσω τελείως συναισθηματικά ευελπιστώντας να βάλω έστω και ένα μικρό λιθαράκι στο να κατανοήσετε τη διαφορετικότητα των παιδιών αυτών, τα συναισθήματα των γονέων τους, στο να αγκαλιάσετε γενικότερα τη διαφορετικότητα, και στο πώς μπορείτε να συνδράμετε στην καλύτερη ποιότητα ζωής τους. 

Τα συναισθήματα των γονέων

Ο αυτισμός επηρεάζει όλη την οικογένεια. Πρόκειται για έναν συνεχή αγώνα, για έναν αγώνα ζωής, που δίνει τόσο το παιδί όσο και οι γονείς του. Η απόκτηση ενός παιδιού με αυτισμό αλλάζει εξ ολοκλήρου τη ζωή των γονιών. Αρχικά, αρκετοί γονείς αρνούνται να δεχτούν ότι το παιδί τους ανήκει στο φάσμα.

Όταν το επιβεβαιώσουν με τη διάγνωση του παιδιού, βιώνουν ματαίωση για ένα «φυσιολογικό», υγιές παιδί και έπειτα οδηγούνται σε μια διαδικασία πένθους και σε διαρκές στρες. Προσπαθώντας να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες του παιδιού τους, βιώνουν έντονο στρες, άγχος, κατάθλιψη (ιδιαίτερα η μητέρα). Πρόκειται για μία επώδυνη και τραυματική εμπειρία.

Οι γονείς παραμελούν την κοινωνική και επαγγελματική τους ζωή, απομονώνονται, χάνουν τη διάθεσή τους, παραμελούν τον εαυτό τους και ρίχνουν ευθύνες ο ένας στον άλλον με αποτέλεσμα να απομακρύνονται από τον σύντροφό τους. Γενικότερα, εμφανίζουν ενοχικά συναισθήματα κατηγορώντας τον εαυτό τους ή το σύντροφό τους για την κατάσταση της υγείας του παιδιού, με αποτέλεσμα να χάνουν την αυτοεκτίμησή τους και να νιώθουν ανεπαρκείς.

Η ανυπαρξία υπηρεσιών, επιβαρύνει την οικογένεια και οι γονείς βιώνουν υψηλά επίπεδα στρες, αισθάνονται μόνοι και αβοήθητοι και πως κανείς δεν τους κατανοεί και έτσι αναπτύσσουν μετατραυματικό στρες.

Και μόνο η εντατική προσπάθεια που καταβάλλουν οι γονείς προκειμένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες των παιδιών τους, δημιουργεί ένα επιπλέον φορτίο στις πλάτες τους. Στο εξωτερικό, οι μελέτες που πραγματοποιούνται σε οικογένειες με αυτιστικά παιδιά, δεν αναδεικνύουν το δράμα της οικογένειας που μόνη και αβοήθητη αναζητεί διάγνωση και συμβουλές χωρίς ανταπόκριση, όπως πολλές φορές συμβαίνει στην Ελλάδα και ειδικότερα στην επαρχία.

Παροχή βοήθειας από την κοινωνία και μέριμνα για τον αυτισμό

Στη χώρα μας τουλάχιστον 50.000 άνθρωποι ανήκουν στο φάσμα αναπτυξιακών διαταραχών αυτιστικού τύπου. Ένας ολόκληρος κόσμος αόρατος για την Ελληνική πολιτεία, εγκαταλελειμμένος στους γονείς του (όσο αυτοί υπάρχουν) και έπειτα σε ιδρύματα. Ως το 1998, τα αυτιστικά άτομα δεν υπήρχαν καν στη νομοθεσία της χώρας, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να είναι η πιο καθυστερημένη από όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες αναφορικά με την παροχή υπηρεσιών διάγνωσης, υγείας, εκπαίδευσης, ημερήσιας απασχόλησης και προστατευμένης διαβίωσης στα άτομα με αυτισμό.

Η παροχή ειδικής βοήθειας από την πολιτεία είναι περιορισμένη και το κόστος είναι υψηλό. Αυτόματα αυτό συνεπάγεται την επιπρόσθετη δυσκολία των γονέων να βοηθήσουν τα παιδιά τους και τον εαυτό τους, καθώς εάν υπάρχει οικονομική δυσχέρεια, δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές απαιτήσεις που έχουν οι θεραπείες.

Η σπουδαιότητα παροχής υπηρεσιών σε γονείς με ιδιαίτερα παιδιά

Υπάρχουν περιπτώσεις που ορισμένα παιδιά με αυτισμό – διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, στα οποία έγινε πρώιμη παρέμβαση, δεν ξεχωρίζουν από τα άλλα παιδιά, δεν παύουν όμως σε ορισμένους τομείς να είναι ξεχωριστά.

Και με αυτό τι θέλω να πω; Θέλω να τονίσω την σπουδαιότητα της παροχής υπηρεσιών σε γονείς με ιδιαίτερα παιδιά, ώστε να έχουν τη καλύτερη δυνατή εξέλιξη.

Η πρώιμη διάγνωση και η εντατική θεραπευτική παρέμβαση στα πλαίσια προγραμμάτων που έχουν πει

Θα πρέπει να δημιουργηθούν περισσότερες ομάδες υποστήριξης και ενδυνάμωσης των γονέων με αυτιστικά παιδιά δωρεάν.

Να τους παρέχεται ψυχολογική υποστήριξη και καθοδήγηση, προκειμένου να λάβουν τη βοήθεια που χρειάζονται ώστε να ανταπεξέλθουν ικανοποιητικά στις δυσκολίες που συνεπάγεται η ανατροφή ενός παιδιού στο φάσμα του αυτισμού. Οι ανάγκες, οι επιθυμίες, οι ανησυχίες, οι δυσκολίες, οι ενοχές των γονέων να ακουστούν, να ακουμπήσουν κάπου.

Η παρέμβαση και οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας, θα υπρέπει να είναι παρούσες κοντά στην οικογένεια από τότε που καταγράφεται η υποψία του αυτισμού, και σε όλη τη διάρκεια της εντατικής θεραπετικής παρέμβασης, δηλαδή την προσχολική ηλικία, αλλά και μετέπειτα.

Ποιότητα ζωής ατόμων με αυτισμό και θάνατος γονέων

Μια ακόμη ανησυχία σε γονείς με αυτιστικά παιδιά στην Ελλάδα, αποτελεί το μέλλον των παιδιών τους, η ποιότητα ζωής τους μετά τον θάνατο των γονιών – φροντιστών τους, εάν και εφόσον δεν μπορεί να ζήσει αυτό αυτόνομα.

Αν η οικονομική κατάσταση των γονέων είναι ικανοποιητική και επαρκής, προσπαθούν να δημιουργήσουν περιουσιακά στοιχεία που θα στηρίξουν το παιδί στο μέλλον ή φροντίζουν για ικανοποιητική σύνταξη ή προσπαθούν να περάσουν την ευθύνη για το ανάπηρο παιδί στα αδέλφια του.

Ωστόσο, σε περίπτωση που οι γονείς δεν έχουν οικονομική ευμάρεια, τα παιδιά αυτά γνωρίζετε πού και πώς καταλήγουν; Περαιτέρω δε θα αναφερθώ και σε αυτό. Τροφή για σκέψη. Τι μπορεί ή μάλλον τι πρέπει να κάνει το κράτος του 21ου αιώνα για αυτά τα παιδιά;

Θα πρέπει ακόμη να γίνουν εκστρατείες ενημέρωσης και εκπαίδευσης, όχι μόνο των γονέων με παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού, αλλά γενικότερα όλης της κοινωνίας, των γονέων και των παιδιών σχετικά με τη φύση του αυτισμού, τα συναισθήματά τους, τις ανάγκες τους.

Τα ΜΜΕ, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα ραδιόφωνα, τα σχολεία, να αρχίσουν να μιλάνε για τα παιδιά με ιδιαιτερότητες, να μάθει ο κόσμος, να κατανοήσει και έπειτα να υποστηρίξει και να αποδεχθεί τις οικογένειες με αυτιστικά παιδιά.

Αποδοχή της διαφορετικότητας

Διδάξτε στα παιδιά σας κατανόηση και σεβασμό. Ίσα δικαιώματα, ίση μεταχείριση, ίσες δυνατότητες. Είναι επιτακτική η ανάγκη ένταξης των ΑΜΕΑ στο κοινωνικό σύνολο και η καταπολέμηση των προκαταλήψεων ότι σε μία «υγιή κοινωνία» δεν ανήκουν οι «άρρωστοι». Έχουν και αυτοί το δικαίωμα να ζήσουν μια ανεξάρτητη και φυσιολογική ζωή. Είναι και αυτοί άνθρωποι και έτσι οφείλουμε να τους αντιμετωπίζουμε.

Ο αυτισμός δεν είναι τραγωδία, τραγωδία είναι να καταδικάζεται το διαφορετικό. Διαφορετικός δε σημαίνει λιγότερος. Και οι διαφορετικοί έχουν δικαίωμα στη ζωή! Οι άνθρωποι πρέπει να καταλάβουν ότι τα παιδιά με αυτισμό δεν είναι άρρωστα. Το μόνο που θέλουν είναι να γίνουν αποδεκτά.

Και να θυμάστε: «Κάθε αναπηρία είναι τόσο μεγάλη όσο της επιτρέπουμε να είναι» (Freddy Bloom).

Συγγραφή Επιμέλεια

Τσομπάνη Θεοδώρα Σύμβουλος Ψ.Υγείας

 

Βιβλιογραφία

Κωτσόπουλος Σ., Παπαδάκη Ε. (2012). Η προσαρμογή της οικογένειας στην απόκτηση παιδιού με διαταραχή στο φάσμα του Αυτισμού.
Κωτσόπουλος Σ, Παπαδάκη Ε. (2014) Φοίτηση παιδιών προσχολικής ηλικίας με αυτισμό σε κανονικό παιδικό σταθμό και νηπιαγωγείο.
Dawson G, Rogers S, Munson J, et al. (2010). Randomized controlled trial of an intervention for toddlers with autism: The Early Start Denver Model. Pediatrics,125, 17-23.
De Sousa I, Holt R, Pagnamenta A, Monaco A. (2011). Unravelling the genetics of autism spectrum disorders. In, (eds.) I Roth & P Rezale, Researching the Autism Spectrum, Cambridge, Cambridge U

...
Δείτε Περισσότερα

Διαγνωστικά Κριτήρια DSM/5 στις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος και οι εξηγήσεις με απλά λόγια

A.  Επίμονα ελλείμματα στην κοινωνική επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση:

                                  1.  Ελλείμματα στην κοινωνική συγκινησιακή αμοιβαιότητα

                                  2.  Ελλείμματα στις μη λεκτικές επικοινωνιακές συμπεριφορές που χρησιμοποιούνται για κοινωνική αλληλεπίδραση

                                  3.  Ελλείμματα στην ανάπτυξη, διατήρηση και κατανόηση των σχέσεων

   Πολλά με παιδιά με αυτισμό ίσως δεν θέλουν να επικοινωνήσουν όταν βλέπουν άλλους ανθρώπους και μπορεί να μην θέλουν να ακούσουν τι λέει κάποιος. Ακόμα μπορεί να μην ξέρουν τι να πουν ή μπορεί να μην ξέρουν πότε να σταματήσουν να μιλούν. Επίσης, μερικά παιδιά προτιμούν τη μοναξιά, να είναι μόνα τους, ή να είναι μαζί με άλλα παιδιά με τα ίδια ενδιαφέροντα.   

Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε; Εκπαιδεύουμε:

-Βάζουμε τις σκέψεις μας σε λέξεις

-Τραβώ την προσοχή και λέω τις λέξεις

-ακούω τι λέει ο άλλος

-σκέφτομαι τι λέει ο άλλος

-ξαναγυρνώ στο πρώτο βήμα….ξανά.

«Η επικοινωνία μπορεί να είναι διαφορετική για μένα. Η επικοινωνία μπορεί να μην είναι πάντα εύκολη, αυθόρμητη ή διασκεδαστική για τα παιδιά με αυτισμό».

Β.  Περιορισμένα επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων, δραστηριοτήτων:

                                  1.  Στερεότυπες επαναληπτικές κινήσεις, χρήση των αντικειμένων ή της ομιλίας

                                  2.  Επιμονή στην ομοιότητα, άκαμπτη εμμονή σε συνήθειες ή τελετουργικά πρότυπα σε λεκτική ή μη λεκτική συμπεριφορά

                                  3.  Προσκόλληση σε εξαιρετικά περιορισμένα ενδιαφέροντα παθολογικά ως προς την ένταση ή την εστίαση

                                  4.  Υπερ-υποαντιδραστικότητα σε αισθητηριακά ερεθίσματα, ασυνήθιστο ενδιαφέρον σε αισθητηριακά ερεθίσματα του περιβάλλοντος.

Τα παιδιά με ΔΑΦ προτιμούν τις ρουτίνες και την οικειότητα.

«Οι ρουτίνες με κάνουν να νιώθω καλά γιατί ξέρω τι να περιμένω, Μου αρέσει να ξέρω τι θα συμβεί και πότε θα συμβεί. Συνήθως νιώθω καλύτερα όταν τα πράγματα είναι οικεία»

Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε; Εκπαιδεύουμε:

Προετοιμάζουμε τα παιδιά ότι μερικές φορές τα πράγματα αλλάζουν, πρέπει να αλλάζουν, επειδή στη ζωή συμβαίνουν πράγματα που δεν τα περιμένουμε. ΄Ετσι, μερικές φορές γνωρίζω και προλαμβάνω νωρίτερα ότι τα πράγματα θα αλλάξουν. Χρησιμοποιούμε πρόγραμμα.

Τα αυτιστικά παιδιά μας, βοηθιούνται να συγκεντρώνονται στα ενδιαφέροντά τους. Τους αρέσει. Μπορεί να έχουν μόνο ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον ή περισσότερα. Σε άλλα παιδιά τους αρέσει να σκέφτονται αυτά τα ενδιαφέροντα, σε άλλα να διαβάζουν γι’ αυτά, να μιλάνε, να σχεδιάζουν, να γράφουν ή και να κάνουν κάτι μ’ αυτά.

Πολλά παιδιά που είναι στο φάσμα βιώνουν τις αισθήσεις τους διαφορετικά από τα παιδιά που δεν έχουν αυτισμό. Μερικές φορές νιώθουν ευχαρίστηση, ωστόσο άλλες φορές αυτό που αντιλαμβάνονται τους προκαλεί πόνο ή σύγχυση.

«Μπορεί να δυσκολεύομαι στους δυνατούς ή ξαφνικούς θορύβους, γι αυτό έχε το νου σου» (Ακοή).

«Μπορεί να νιώθω όταν κάτι ακουμπά στο δέρμα μου και ότι αυτό μπορεί να είναι ευχάριστο και μερικές φορές να με ενοχλεί ή να με πονάει, γι αυτό να το θυμάσαι σε παρακαλώ» (Αφή).

«Αν δεν μου αρέσει πως μυρίζει κάτι, μπορεί να δυσκολεύομαι να συγκεντρωθώ σε κάτι άλλο» (Όσφρηση).

«Ίσως να μπερδεύομαι όταν βλέπω πολλά πράγματα μαζί, γι αυτό θα ήθελα να τα βλέπω λίγα λίγα» (Όραση).

«Μπορεί να μην μου αρέσει το χρώμα ή η γεύση της τροφής και τότε μάθε με να δοκιμάσω λίγο» (Γεύση).

«Μπορεί να μην νιώθω πόνο ή πολλά πράγματα να με κάνουν να πονάω πολύ» (Πόνος).

Πολλά παιδιά που είναι στο φάσμα κουνούν το σώμα τους με ιδιαίτερους τρόπους (Κίνηση).

«Μπορεί να χτυπάω τα χέρια μου, να πηδάω πάνω-κάτω, να κουνιέμαι, να γυρνάω γύρω-γύρω».

Τα παιδιά με ΔΑΦ επιδίδονται στις κινήσεις αυτές όταν είναι χαρούμενα ή αγχωμένα ή όταν βαριούνται ή από συνήθεια.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε; Εκπαιδεύουμε:

Βοηθάμε τα παιδιά όσο είναι εφικτό να θυμούνται να κάνουν τις κινήσεις αυτές όταν είναι σ’ ένα δωμάτιο μόνα τους ή όταν γυρίσουν σπίτι. Μπορούμε να τους δώσουμε χρόνο για κούνια αν είναι εφικτό, ή σε μια κουνιστή πολυθρόνα ή τραμπολίνο ή ακόμα να δώσουμε και συγκεκριμένη ώρα για αυτές ή άλλες κινήσεις-ασκήσεις.

«Εξηγούμε στα παιδιά που δεν είναι στο φάσμα και στους ενήλικες και τους εκπαιδεύουμε να «μάθουν» για τον αυτισμό».

Ψυχολόγος Μαρία Καλυβίτη

ΒIBΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Faherty, C. (2014). Αυτισμός Τι σημαίνει για μένα.Αθήνα: Εκδόσεις Ροτόντα.

Μετεκπαιδευτικό Πρόγραμμα στις Διαταραχές ΔΑΦ Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών/Οκτώβριος 2017.

Δείτε Περισσότερα

Διάκριση της ΔΑΦ από άλλες Δυσκολίες και Διαταραχές - Συχνές Ερωτήσεις

 

Οι παρακάτω ερωτήσεις και απαντήσεις έχουν συλλεγεί από τον παιδοψυχίατρο Δρ. Ιωάννη Σύρο στη διάρκεια της κλινικής του εμπειρίας και πρακτικής , κυρίως απαντώντας σε ανάλογες ερωτήσεις των γονέων.

        1.Το παιδί μου έχει φτωχό λεξιλόγιο και καθυστέρησε να μιλήσει. Θα πρέπει να ανησυχήσω ότι βρίσκεται στο φάσμα του Αυτισμού;

Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου αποτελεί ένα μόλις από τα ποικίλα γνωρίσματα που ενδεχομένως να εντοπίσει ο κλινικός κατά τη διαγνωστική διερεύνηση του παιδιού με Διαταραχή του Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ). Πάρα ταύτα, η καθυστέρηση στο λόγο μπορεί να οφείλεται σε ειδική αναπτυξιακή διαταραχή της γλώσσας. Στις περιπτώσεις αυτές, είναι απαραίτητη η Λογοθεραπευτική αξιολόγηση καθώς και η διεξαγωγή ωτορινολαρυγγολογικής -ΩΡΛ- εκτίμησης, προκειμένου να αποκλεισθεί η ύπαρξη ή συνύπαρξη βαρηκοΐας .

          2.Το παιδί μου δυσκολεύεται στην κοινωνικοποίηση και στη δημιουργία παρέας, είναι πιθανό να παρουσιάζει αυτισμό ;

Η δυσκολία στηv κοινωνική συναλλαγή εντοπίζεται όχι μόνο σε άτομα  με ΔΑΦ, αλλά και σε άλλες συναισθηματικές διαταραχές. Ενδεικτικά, εντοπίζεται και στη Διαταραχή του Κοινωνικού Άγχους, κατά την οποία το παιδί αγχώνεται όταν έρχεται αντιμέτωπο με διάφορες κοινωνικές συνθήκες, τις οποίες τείνει στη συνέχεια να αποφεύγει ή στην Εκλεκτική Αλαλία, κατά την οποία το παιδί αποτυγχάνει να μιλήσει σε ένα ή περισσότερα πλαίσια, συνηθέστατα στο σχολείο· και στις δύο αυτές καταστάσεις παρατηρούνται δυσκολίες στην κοινωνικοποίηση και στην κοινωνική ζωή. Έτσι, είναι σημαντικό να γίνει μία ενδελεχής διαγνωστική αξιολόγηση προκειμένου να αποσαφηνιστεί το υπόβαθρο στο οποίο εμφανίζονται οι δυσκολίες στην κοινωνικοποίηση και να τεθεί η διάγνωση της διαταραχής προκειμένου να προταθεί η κατάλληλη προσέγγιση θεραπείας και αποκατάστασης.

              3.Η παρουσία επαναληπτικών και περιορισμένων σκέψεων και συμπεριφορών σημαίνει πως ένα άτομο έχει ΔΑΦ;

Τα περιορισμένα και επαναληπτικά ενδιαφέροντα και σκέψεις, καθώς και οι επαναληπτικές και επίμονες συμπεριφορές ως απαντήσεις στις σκέψεις αυτές, συνιστούν συχνά συμπτώματα του αυτισμού. Παρόλα αυτά, οι συμπεριφορές αυτές μπορεί να συναντώνται στα πλαίσια και άλλων ψυχικών καταστάσεων, και πιο συχνά, στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή-ΙΔΨ.  Σημαντικό κριτήριο για να διακρίνουμε τις δύο αυτές διαγνωστικές καταστάσεις είναι η εναισθησία που έχει το άτομο για τις δυσκολίες αυτές: για παράδειγμα, ένα άτομο  με ΙΔΨ διαταραχή περιγράφει συχνά τις σκέψεις του αυτές ως παρείσακτες, υπερβολικές και παράλογες, σε αντίθεση με το άτομο με ΔΑΦ. Επιπλέον, σημαντικό είναι το κατά πόσο οι συμπεριφορές αυτές οδηγούν το άτομο σε ευχαρίστηση και το απαλλάσσουν από το άγχος, όπως  συμβαίνει στην περίπτωση των στερεοτυπιών που παρατηρούνται στα πλαίσια της ΔΑΦ, ή εάν μακροπρόθεσμα επιτείνουν το άγχος, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των καταναγκαστικών συμπεριφορών της ΙΔΨ διαταραχής. Επιπλέον, το περιεχόμενο των σκέψεων αυτών μπορεί να διαφέρει:  στην ΙΔΨ παρατηρούνται επαναληπτικές ιδέες (Ιδεοληψίες) περιεχομένου επιθετικότητας, μόλυνσης, σεξ, που σπάνια παρατηρούνται στην ΔΑΦ. Βέβαια, πολλές φορές η διάκριση είναι δυσχερής και σε κάθε περίπτωση απαιτείται μια αναλυτική παιδοψυχιατρική αξιολόγηση, ενώ δεν αποκλείεται η περίπτωση της συννοσηρότητας, δηλαδή της συνύπαρξης  των δύο αυτών διαταραχών.

           4.Ο Παιδίατρος αναφέρει ότι το παιδί μου έχει υπερκινητικότητα ή / και δυσκολία συγκέντρωσης, πιθανώς στα πλαίσια της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερδραστηριότητας (ΔΕΠ-Υ), ενώ ο παιδοψυχίατρος αναφέρεται σε ΔΑΦ. Τι ισχύει;

Η υπερκινητικότητα και η διάσπαση της προσοχής αποτελούν κεντρικά (πυρηνικά) χαρακτηριστικά  της ΔΕΠ-Υ. Πρόκειται για διαταραχή κατά την οποία τα παιδιά εμφανίζουν μια σειρά από δυσκολίες που επηρεάζουν διάφορους τομείς της καθημερινότητάς τους, όπως το να ξεχνούν τα προσωπικά τους αντικείμενα και τα καθήκοντα τους, να αφήνουν στη μέση τις εργασίες τους, να δυσκολεύονται να οργανωθούν, να ακολουθήσουν οδηγίες, να παραμείνουν στην καρέκλα τους για όσο απαιτεί η περίσταση, να μιλούν πολύ, κ.α. Η ΔΕΠ-Υ είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που μπορεί να γίνει αντιληπτή από μικρή ηλικία, ενώ μια ανάλογη/παραπλήσια εικόνα μπορεί να παρατηρηθεί ενδεχομένως και σε ένα άτομο με ΔΑΦ. Κατά συνέπεια, ένα άτομο με αυτά τα γνωρίσματα μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο πρόκλησης για τον κλινικό γιατρό που καλείται να θέσει διάγνωση. Επιπλέον, η συνύπαρξη και των δύο διαταραχών, δηλαδή της ΔΕΠ-Υ και της ΔΑΦ, αποτελεί σήμερα μία βιβλιογραφικά τεκμηριωμένη πιθανότητα , η οποία δεν θα πρέπει να αποκλείεται εξορισμού. Σε  κάθε περίπτωση ,είναι πολύ χρήσιμο η διάγνωση να γίνεται στα πλαίσια διεπιστημονικής ομάδας, από έμπειρους ιατρούς ,που γνωρίζουν καλά την ΔΑΦ αλλά και τις άλλες διαταραχές από τις οποίες απαιτείται να διακριθεί ή να επιβεβαιωθεί ότι συνυπάρχει.

        5.Η νοητική υστέρηση αποτελεί χαρακτηριστικό του αυτισμού/ παρατηρείται σε κάθε περίπτωση αυτισμού;

Η συννοσηρότητα Νοητικής Υστέρησης με ΔΑΦ δεν διαπιστώνεται πάντοτε. Για την ακρίβεια, γνωρίζουμε σήμερα ότι περισσότερα από τα 2/3 των ατόμων με αυτισμό - το 68,4 % - έχουν φυσιολογική νοημοσύνη. Η απουσία ΝΥ συνιστά έναν κομβικό παράγοντα θετικής πρόγνωσης  και αναπτυξιακής εξέλιξης του παιδιού, σε συνδυασμό με την πλαισίωση της καθημερινότητας του με  πρόγραμμα αποκατάστασης και ειδικής αγωγής, καθώς επίσης και η συναισθηματική στήριξη (το «νοιάξιμο»)  από την οικογένεια.

        6.Υπάρχει περίπτωση τα συμπτώματα της ΔΑΦ που εντόπισε ο ειδικός να οφείλονται αποκλειστικά σε μένα και στην ελλιπή εκπαίδευση που έδωσα στο παιδί μου;

Ξεκάθαρα όχι. Αρκετά από τα συμπτώματα  που απαντώνται στις περιπτώσεις ΔΑΦ, όπως είναι ο φτωχός λόγος, τα κοινωνικά ελλείμματα, οι στερεοτυπίες και η δυσκολία στη συναισθηματική αυτορρύθμιση, μπορεί να προσομοιάζουν με την αναπτυξιακή εικόνα ενός παιδιού με ανασφαλή ή αποδιοργανωμένο δεσμό με τα πρόσωπα φροντίδας και των συνοδών φτωχών περιβαλλοντικών ερεθισμάτων που ενδεχομένως έχει λάβει. Εν τούτοις, η κατάσταση αυτή εμφανίζεται αποκλειστικά σε συνθήκες σοβαρής παραμέλησης εκ μέρους των κηδεμόνων, συνθήκες που απαντώνται σε παιδιά που διαβιούν σε ακραία περιβάλλοντα παραμέλησης, όπως για παράδειγμα σε περιπτώσεις σωματικής κακοποίησης ή διαβίωσης σε ιδρύματα.  Αυτού του τύπου τα αναπτυξιακά ελλείμματα σε σημαντικό βαθμό υποχωρούν και αναστρέφονται  όταν το παιδί απομακρυνθεί από το συγκεκριμένο περιβάλλον και βρεθεί σε ένα πλούσιο σε ερεθίσματα  και συναισθηματικά υποστηρικτικό περιβάλλον ανάπτυξης.

Δρ. Ιωάννης Σύρος Παιδοψυχίατρος

Παιδοψυχιατρική Πανεπιστημιακή Κλινική Νοσ. Παίδων “Η Αγία Σοφία”

πηγή: autismap.gr 

Δείτε Περισσότερα

Διαταραχή Φάσματος Αυτισμού

Ο αυτισμός περιγράφεται ως μια διαταραχή «φάσματος». Αυτό σημαίνει ότι ενώ όλα τα άτομα με αυτισμό έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, ωστόσο επηρεάζονται με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό βαθμό, με αποτέλεσμα να διαφέρουν οι ανάγκες τους καθώς και ο βαθμός υποστήριξης που απαιτείται. Όλα τα άτομα μπορούν να εκπαιδευτούν. Όλα τα άτομα μπορούν να βοηθηθούν.

Δείτε Περισσότερα

Διαχείριση Συμπεριφοράς στα Παιδιά με Αυτισμό

"Ποια είναι η λειτουργία των περισσότερων προβλημάτων συμπεριφοράς;"

Οι δύσκολες συμπεριφορές, όσο ενοχλητικές ή και επικίνδυνες και αν είναι, εξυπηρετούν κάποια λειτουργία για το άτομο που τις εκδηλώνει. Οι βασικές λειτουργίες, τις οποίες μπορεί να εξυπηρετεί μία δύσκολη συμπεριφορά, αφορούν:
α) την επικοινωνία βασικών αναγκών του ατόμου (αίτηση επιθυμητών αντικειμένων ή καταστάσεων ή αποφυγή/άρνηση δυσάρεστων αντικειμένων ή καταστάσεων).
β) την εμμονή στη σταθερότητα και την ομοιογένεια (στερεοτυπικές συμπεριφορές ή εμμονές). Με δεδομένο ότι όλα τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν προβλήματα επικοινωνίας και κοινωνικής αλληλεπίδρασης είναι φυσικό τα περισσότερα προβλήματα συμπεριφοράς να συνδέονται με τη λειτουργία της επικοινωνίας, καθώς το άτομο με αυτισμό βιώνει συχνά σύγχυση και ματαίωση λόγω της αδυναμίας του να επικοινωνήσει τις ανάγκες του, αλλά και να κατανοήσει αυτό που του ζητάνε οι άλλοι να κάνει.
Η δεύτερη λειτουργία είναι περισσότερο ψυχοσυναισθηματικής φύσης καθώς το αυτιστικό άτομο μέσα από συγκεκριμένες στερεοτυπικού τύπου συμπεριφορές προσπαθεί να μειώσει το άγχος και την αγωνία που βιώνει λόγω δυσκολίας στην επεξεργασία των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος, τα οποία το ίδιο αντιλαμβάνεται ως συνεχώς μεταβαλλόμενα και μη οικεία (Frith, 1996).

"Γιατί κάνουν στερεοτυπίες τα παιδιά με αυτισμό;
Πρέπει να τις σταματάμε τις στερεοτυπίες;
Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις εμμονές και τις στερεοτυπίες;"

Οι στερεοτυπίες (απλές επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες) και οι εμμονές (εντατική ενασχόληση με συγκεκριμένες δραστηριότητες κατ'επανάληψη) είναι ίσως ο πιο χαρακτηριστικός τύπος συμπεριφοράς, που τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν. Η διαχείριση των επαναλαμβανόμενων δραστηριοτήτων, είτε αυτές είναι απλές (στερεοτυπίες), είτε είναι σύνθετες (τελετουργίες), θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη λειτουργία, που αυτές οι συμπεριφορές εξυπηρετούν, ή τις βαθύτερες ανάγκες, που μπορεί να εκφράζουν. Συνήθως, οι εμμονές και οι στερεοτυπίες εκφράζουν αυξημένο άγχος και ανάγκη του αυτιστικού ατόμου να διατηρήσει σταθερότητα και ομοιογένεια σε ένα κόσμο που το ίδιο αντιλαμβάνεται ως συνεχώς μεταβαλλόμενο και απρόβλεπτο (Frith, 1996). Από μία άλλη άποψη, οι εμμονές και οι στερεοτυπίες ή τελετουργίες εκφράζουν κάποια γνήσια ενδιαφέροντα του παιδιού, τα οποία θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε, προκειμένου να μειώσουμε τον άκαμπτο τρόπο που το παιδί συμπεριφέρεται, διευρύνοντας τα ενδιαφέροντά του και εμπλουτίζοντας το φάσμα των πιθανών εναλλακτικών συμπεριφορών που θα μπορούσαν να τις αντικαταστήσουν. Αν, για παράδειγμα, σε ένα παιδί με αυτισμό αρέσει να χοροπηδάει πάνω στο κρεβάτι, θα μπορούσαμε να του διδάξουμε να παίζει με το τραμπολίνο, ή, αν σε ένα παιδί αρέσει η στερεοτυπική ρίψη αντικειμένων στο πάτωμα, θα μπορούσαμε να του διδάξουμε να ρίχνει τα αντικείμενα σε κάδους διαφορετικού χρώματος, προκειμένου να μάθει να κατηγοριοποιεί τα αντικείμενα βάσει μεγέθους, χρώματος, κ.ο.κ. Γενικά, σήμερα η τάση είναι να αντιμετωπίζονται οι στερεοτυπίες και οι εμμονές με θετικό τρόπο, στο πλαίσιο της σταδιακής διαμόρφωσης της συμπεριφοράς και όχι να απαγορεύονται, με δεδομένο ότι τα παιδιά με αυτισμό ως ένα βαθμό μόνο μπορούν να ελέγξουν την ανάγκη τους να εκδηλώνουν τέτοιου τύπου συμπεριφορές. Ακόμη και αν καταφέρουμε να εξαλείψουμε μία στερεοτυπικού ή εμμονικού τύπου συμπεριφορά, το πιθανότερο είναι ότι κάποια άλλη ανάλογη θα εμφανισθεί. Ο καλός προγραμματισμός της ζωής του παιδιού και η ενασχόληση του με ευχάριστες δραστηριότητες βοηθά ουσιαστικά στη μείωση του άγχους του και άρα στην μείωση της ανάγκης του να εκδηλώνει στερεοτυπίες. Σε πολύ ακραίες περιπτώσεις, όταν οι εμμονές είναι τόσο έντονες που κάνουν αδύνατη τη συμβίωση του αυτιστικού ατόμου με την οικογένεια συνίσταται και η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, ανάλογης με αυτής που χορηγείται σε διαταραχές ψυχαναγκαστικού τύπου (Cohen, 2004)

"Η τιμωρία είναι καλός τρόπος χειρισμού των συμπεριφορών;"

Η διαχείριση των δύσκολων συμπεριφορών του αυτιστικού παιδιού (επιθετικότητα προς τον εαυτό ή τους άλλους, καταστροφή αντικειμένων, εμμονές), θεωρείται σήμερα ότι θα πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο θετικής υποστήριξης της συμπεριφοράς του παιδιού και όχι μέσα από παραδοσιακές μεθόδους εξάλειψης ή τιμωρίας. Η διαδικασία θετικού σχεδιασμού περιλαμβάνει αξιολόγηση και ανάλυση των προβλημάτων συμπεριφοράς, προκειμένου να σχεδιαστούν συνολικές παρεμβάσεις θετικής υποστήριξης της συμπεριφοράς, τέτοιες που να μπορούν να εφαρμοστούν καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας, τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους γονείς. Πιο συγκεκριμένα, η θετική υποστήριξη της συμπεριφοράς αναφέρεται στην κατανόηση της λειτουργίας ή του σκοπού των συμπεριφορών που χαρακτηρίζονται ως προβληματικές, και στο σχεδιασμό ενός προγράμματος παρέμβασης, που στόχο έχει, αφενός την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, και αφετέρου την ελαχιστοποίηση της ανάγκης του ατόμου να εμφανίζει προβλήματα συμπεριφοράς, κάνοντας αυτές τις συμπεριφορές μη αποτελεσματικές και μη απαραίτητες.

"Πως μπορούμε να διαχειριστούμε προβλήματα στο φαγητό (υπερεπιλεκτικότητα, άρνηση λήψης τροφής);"

Συχνά τα παιδιά αλλά και οι ενήλικες με αυτισμό παρουσιάζουν διαταραχές στο φαγητό, οι οποίες κυρίως συνδέονται με:
  • Δυσκολία στο να μασήσουν στερεά τροφή με αποτέλεσμα να την καταπίνουν αμάσητη. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι στερεές τροφές θα πρέπει να εισαχθούν σταδιακά στο διαιτολόγιό τους.
  • Υπερεπιλεκτικότητα στο φαγητό, με αποτέλεσμα να τρώνε πολύ συγκεκριμένα φαγητά. Συνήθως προτιμούνε τροφές που δε χρειάζονται ιδιαίτερο μάσημα ή τροφές που έχουν ιδιαίτερη υφή, (π.χ. είναι τραγανές). Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια σταδιακής εισαγωγής καινούριων τροφών στο διαιτολόγιο τους, σε τακτά χρονικά διαστήματα. Συνήθως οι περιορισμένες δίαιτες είναι μία περαστική φάση που βελτιώνεται με το πέρασμα του χρόνου.
  • Μερικές φορές χάνουν γεύματα (π.χ., τρώνε μία φορά την ημέρα ή αρνούνται να λάβουν τροφή καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας). Σε αυτές τις περιπτώσεις, και εφόσον αποκλειστεί ο παράγοντας ασθένεια ή παρατεταμένη άρνηση λήψης τροφής), δεν υπάρχει λόγος σοβαρής ανησυχίας από τους γονείς, οι οποίοι θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, όσον αφορά το βαθμό πίεσης, που ασκούν στο παιδί τους, προκειμένου να φάει κάποιο γεύμα, καθώς αυτή μπορεί να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα (Wing, 2000).

"Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις θυμού;"

Οι κρίσεις θυμού είναι έντονα συναισθηματικά ξεσπάσματα που μπορεί να συνοδεύονται από δυνατές φωνές, δαγκώματα, γρατσουνίσματα ή άλλου τύπου επιθετικότητα προς τους άλλους ή προς τον εαυτό. Η διαχείριση των κρίσεων θυμού θα πρέπει να γίνεται υπό το πρίσμα μιας λειτουργικής ανάλυσης και αξιολόγησης, η οποία θα επιτρέπει στους γονείς να κατανοήσουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτές οι συμπεριφορές συμβαίνουν, προκειμένου, έτσι, να κατανοήσουν και το σκοπό που αυτές εξυπηρετούν, καθώς και τους ενεργοποιητικούς παράγοντες που τις προκαλούν και τις διαιωνίζουν. Αν, για παράδειγμα, ένα παιδί εκδηλώνει κρίση θυμού, όταν ζητάει να πάει βόλτα και οι γονείς του δεν του το επιτρέπουν, είναι εμφανές ότι η λειτουργία της κρίσης είναι επικοινωνιακή, ενώ αν οι γονείς, μετά την κρίση θυμού του παιδιού τους, το πάνε βόλτα, διαιωνίζουν με αυτόν τον τρόπο τη συμπεριφορά. Η καλλίτερη αντιμετώπιση μίας κρίσης θυμού είναι η πρόληψή της μετά από αναγνώριση της λειτουργίας ή του σκοπού που εξυπηρετεί. Βελτιώνοντας τις συνθήκες ζωής του παιδιού, εμπλουτίζοντας το πρόγραμμά του με δραστηριότητες που το ευχαριστούν και το χαλαρώνουν, εισάγοντας εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας, ώστε το παιδί να μπορεί να δηλώνει με ένα κοινωνικά αποδεκτό τρόπο τις επιθυμίες και τις ανάγκες του, μειώνονται οι πιθανότητες για εκδήλωση κρίσεων θυμού. Επίσης, είναι ιδιαίτερα σημαντική η αναγνώριση μιας επικείμενης κρίσης θυμού από τους γονείς, έτσι ώστε να τροποποιήσουν οι ίδιοι τη συμπεριφορά τους ή το περιβάλλον του παιδιού προκειμένου να την αποφύγουν. Πιο συγκεκριμένα συνιστάται τους γονείς να:
  • αποφύγουν να κάνουν οτιδήποτε θα διεγείρει ακόμη περισσότερο το παιδί (φωνές, απειλές, σωματική εγγύτητα, έντονες χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου).
  • μιλάνε με ήρεμο τόνο και να προσπαθούν να βοηθήσουν το παιδί να ηρεμήσει, δείχνοντας του ότι βρίσκονται κοντά του για ό,τι χρειασθεί.
  • να απομακρυνθούν τελείως από το οπτικό του πεδίο, αν αυτό βοηθά το παιδί να ηρεμήσει. Είναι σημαντικό, επίσης, οι γονείς να μην θέτουν στο παιδί απαιτήσεις, όταν αυτό είναι ήδη εκνευρισμένο, προσπαθώντας να του δώσουν τρόπους για να χαλαρώσει (μουσική, μαξιλάρια, μασάζ, χυμό). (Donnellan, et al., 1988; O'Neil, et al., 1997).

"Πώς θα βάλω

...
Δείτε Περισσότερα